Αναφορικά με τη δικαστική διεκδίκηση των περικοπών μισθών και συντάξεων από την οριστική απώλεια των επιδομάτων και των δώρων λόγω των μνημονίων, οι μέχρι σήμερα νομολογιακές εξελίξεις και ο κίνδυνος της επικείμενης παραγραφής των απαιτήσεων, τεκμηριώνουν, ενθαρρύνουν και επιβάλλουν την άμεση κινητοποίηση του συνόλου των μισθωτών και συνταξιούχων του Δημοσίου και την άμεση κατάθεση αγωγών ενώπιον της Διοικητικής Δικαιοσύνης, με σκοπό την αναδρομική διεκδίκηση των περικοπών και την αμεσότερη και αποτελεσματικότερη είσπραξή τους.  

Μολονότι οι αρχικά επιβληθείσες περικοπές και μειώσεις σε μισθούς και συντάξεις του Δημοσίου, με τους Νόμους 3833/2010, 3845/2010 και 4024/2011, κρίθηκαν συνταγματικές και ανάλογες της δημοσιονομικής κρίσης που διάγει η ελληνική οικονομία, πλέον το Συμβούλιο της Επικρατείας, με δύο ιστορικής σημασίας δικαστικές αποφάσεις της Ολομέλειας, αναφορικά με υποθέσεις συνταξιούχων του Ελληνικού Δημοσίου, και συγκεκριμένα, με τις αποφάσεις υπ’ αριθμ. 2287/2015 και 2288/2015, άνοιξε δυναμικά τον δρόμο, για την σταδιακή δικαίωση του συνόλου των συνταξιούχων και των μισθωτών του ελληνικού Δημοσίου. Κατόπιν αυτού, ακολούθησε σταθερά, με την ίδια νομική συλλογιστική, το Ελεγκτικό Συνέδριο με πληθώρα γνωμοδοτήσεων στο ίδιο πνεύμα.

Οι ως άνω αποφάσεις του ΣτΕ και οι αντίστοιχες γνωμοδοτήσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου και το αιτιολογημένο και πρωτοποριακό σκεπτικό τους συνιστούν τη βάση της αναπτυσσόμενης και εξελισσόμενης σύγχρονης πλέον νομολογίας και ωθούν προοδευτικά και τα υπόλοιπα δικαστήρια της Χώρας σε αντίστοιχες αξιολογήσεις και στην διαμόρφωση κυρίαρχης νομικής άποψης. Χαρακτηριστική είναι η κομβική υπ’ αριθμ. 7/2016 δικαστική απόφαση του Ειρηνοδικείου Καλαμάτας, που απεφάνθη αιτιολογημένα ότι τόσο ο Ν. 4051/2012 (που μειώνει αναδρομικά κατά 12% τις κύριες συντάξεις άνω των 1.300 ευρώ και τις επικουρικές συντάξεις, με κλιμάκωση ποσοστού από 10% - 20%) όσο και ο Ν. 4093/2012 (που επιβάλλει περικοπές και καταργεί ολοσχερώς τα επιδόματα άδειας, Χριστουγέννων και Πάσχα στους συνταξιούχους και τους εν ενεργεία υπαλλήλους του ευρύτερου Δημοσίου Τομέα) είναι ΑΝΤΙΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΙ και ΠΑΡΑΝΟΜΟΙ.

Ειδικότερα, με τις υπ’ αριθμ. 2287-2288/2015 αποφάσεις της, η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, εξετάζοντας κατ’ αρχήν υποθέσεις συνταξιούχων του Ελληνικού Δημοσίου, έκρινε κατηγορηματικά ότι κατά την επιχειρηθείσα με τις ρυθμίσεις των Ν. 4051/2012 και Ν. 4093/2012, νέα (για πολλοστή φορά) περικοπή παροχών της ίδιας ομάδας πολιτών, ο νομοθέτης δεν δικαιολογείτο πλέον να προχωρήσει σε δυσμενείς οικονομικές μεταρρυθμίσεις, χωρίς ειδική έρευνα, αλλ’ όφειλε προηγουμένως να προχωρήσει σε εμπεριστατωμένη μελέτη, προκειμένου να διαπιστώσει και να αναδείξει τεκμηριωμένα ότι η λήψη των συγκεκριμένων μέτρων ήταν συμβατή με τις σχετικές συνταγματικές δεσμεύσεις, τις απορρέουσες, μεταξύ άλλων, από το θεσμό της κοινωνικής ασφαλίσεως, τις αρχές της ισότητας και της αναλογικότητας και της προστασίας της αξίας του ανθρώπου. Για τους λόγους αυτούς, το ΣτΕ καταλήγει ότι τα επίμαχα μέτρα οδηγούν σε ανεπίτρεπτη μείωση του επιπέδου ζωής κάτω του ορίου εκείνου που συνιστά τον πυρήνα του κοινωνικοασφαλιστικού δικαιώματος και της αξιοπρεπούς εν γένει διαβίωσης των πληττόμενων συνταξιούχων και μισθωτών του Δημοσίου, η οποία απολαμβάνει, για κάθε πολίτη, συνταγματικής αλλά και υπερσυνταγματικής προστασίας, αντιστοίχως, τόσο στο άρθρο 2 παρ. 1 του Συντάγματος όσο και στο άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ. 

Τις ανωτέρω θέσεις υιοθετούν εξελικτικά το Ελεγκτικό Συνέδριο και, όπως αναμένεται, ολοένα αυξανόμενος αριθμός ελληνικών δικαστηρίων ενώ συγχρόνως υποστηρίζει συστηματικά και η συντριπτική πλειοψηφία της επιστημονικής κοινότητας. Συγκεκριμένα, παγιώνεται πλέον όλο και πιο σταθερά η κρίση ότι για την θέσπιση περικοπών ή άλλων δυσμενών μέτρων σε βάρος των ελλήνων πολιτών δεν αρκεί η επίκληση αορίστως του σπουδαίου δημοσίου συμφέροντος, αλλά η τεκμηρίωση με τη δέουσα σαφήνεια και παράθεση αναλυτικών στοιχείων του λόγου για τον οποίο η συγκεκριμένη δέσμη μέτρων είναι η μόνη πρόσφορη και αναγκαία λύση για την αντιμετώπιση του κινδύνου χρεωκοπίας της Χώρας (σχετ. μελέτη Κ. Χρυσόγονου – Α Καιδατζή, ΝοΒ 2012 τ. 60 σελ. 1682). Και τούτο διότι, σε περιπτώσεις παρατεταμένης κρίσης, η δυνατότητα του νομοθέτη να επιβάλλει περικοπές μισθών και συντάξεων, δεν πρέπει να παραβιάζει την συνταγματικά κατοχυρωμένη αρχή της ισότητας στα δημόσια βάρη αναλόγως των δυνάμεων εκάστου, καθώς και την αρχή του σεβασμού της ανθρώπινης αξίας. Επομένως η κατάργηση των δώρων Πάσχα και Χριστουγέννων, καθώς και του επιδόματος αδείας, όπως έχει νομοθετηθεί σε συνέχεια αλλεπάλληλων περικοπών σε μισθούς και συντάξεις, με τους παραπάνω εφαρμοστικούς Νόμους των Μνημονίων, συνιστά επιβάρυνση εξόφθαλμα δυσανάλογη και για τον λόγο αυτό, αντισυνταγματική και ανεπίτρεπτη (βλ. μεταξύ άλλων ΟλΣτΕ 1972/2012 σκέψη 17). Έτσι, οι ρυθμίσεις αυτές αντίκεινται στο άρθρο 4 παρ. 5  του Συντάγματος, καθ’ όσον κατ’ αποτέλεσμα προκύπτει ότι δεν πλήττουν στον ίδιο βαθμό τους υψηλόμισθους υπαλλήλους αφ’ ενός και τους χαμηλόβαθμους υπαλλήλους αφ’ ετέρου, με αποτέλεσμα, οι μεν υψηλόβαθμοι υπάλληλοι να εξακολουθούν να διατηρούν ένα ικανοποιητικό και αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης, οι χαμηλόμισθοι, όμως, οι οποίοι αποτελούν ένα ιδιαίτερα μεγάλο μέρος του ελληνικού πληθυσμού, να οδηγούνται στην οικονομική και κοινωνική εξαθλίωση, καλούμενοι να συνεισφέρουν στα δημόσια βάρη κατά προφανή αναντιστοιχία με τις δυνάμεις τους. Τέλος, η κατάργηση των επιδομάτων και των δώρων σε μισθούς και συντάξεις του ελληνικού Δημοσίου  προσβάλει συγχρόνως το άρθρο 17 του Συντάγματος και το άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ, για την προστασία του δικαιώματος της ιδιοκτησίας, το άρθρο 22 παρ. 1 του Συντάγματος για την προστασία του δικαιώματος εργασίας καθώς και το αντιστοίχου περιεχομένου άρθρο 4 παρ. 1 του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη. Εξ’ άλλου, με τις ανωτέρω αποφάσεις, αλλά και με τις βαθμιαία αυξανόμενες σχετικές αποφάσεις των δικαστηρίων του Ε.Δ.Δ.Α. σε ευρωπαϊκό πλέον επίπεδο, γίνεται δεκτό ότι οποιαδήποτε νομοθετική ρύθμιση περιστολής δαπανών ή επιβολής περικοπών στο ελληνικό Δημόσιο πρέπει να συναρτάται με τον προσδιορισμό ενός ελάχιστου ποσού αποδοχών, ικανού να διασφαλίσει αποτελεσματικά ένα ελάχιστο επίπεδο αξιοπρεπούς διαβίωσης, για κάθε Έλληνα πολίτη, σύμφωνα και με το άρθρο 2 παρ. 1 του Συντάγματος.   

Με βάση τις παραπάνω νομικές σκέψεις και εξελίξεις στην θεωρία και στη νομολογία, τόσο σε εθνικό και όσο και σε υπερεθνικό επίπεδο, καθημερινά κατατίθενται στα Διοικητικά Πρωτοδικεία της Χώρας δεκάδες ομαδικές και ατομικές αγωγές για την δικαστική διεκδίκηση των καταργηθέντων Δώρων και Επιδομάτων, από συνταξιούχους και μισθωτούς - εν ενεργεία υπαλλήλους του Δημοσίου και ευρύτερου δημοσίου τομέα. Τούτο δε δοθέντος ότι οι παραπάνω νομικές αξιολογήσεις, σε επίπεδο συνταγματικών και υπερσυνταγματικών θεσμικών πλαισίων, δεν αφορούν μόνον στους συνταξιούχους του Ελληνικού Δημοσίου, αλλά, για την ταυτότητα του νομικού και πραγματικού λόγου, τυγχάνουν και χρήζουν ανάλογης ερμηνείας και εφαρμογής για όλες τις τάξεις των μισθωτών στο ελληνικό Δημόσιο, οι οποίοι, με τις καταιγιστικές νομοθετικές εξελίξεις, επωμίζονται αποκλειστικά το βάρος της τρέχουσας δημοσιονομικής κρίσης.

Επομένως, σύμφωνα με την εδραία επιστημονική μας κρίση, με βάση τα προαναφερόμενα και σε συνδυασμό με τον κίνδυνο της επικείμενης παραγραφής των επίμαχων απαιτήσεών σας (2 έτη από την γέννηση κάθε απαίτησης, με βάση το άρθρο 140 παρ. 3 του Ν. 4270/2014), καθίσταται απαραίτητη και αδήριτα επιτακτική η άμεση προσφυγή και κατάθεση σχετικών αγωγών, ενώπιον των αρμοδίων Διοικητικών Δικαστηρίων, όλων ανεξαιρέτως των συνταξιούχων και των μισθωτών και σε όλες αδιακρίτως τις τάξεις του ελληνικού Δημοσίου, με σκοπό την αποτελεσματικότερη και αμεσότερη δυνατή διεκδίκηση των περικοπών των εισοδημάτων τους, ένεκα της οριστικής απώλειας του επιδόματος αδείας και των Δώρων Χριστουγέννων και Πάσχα, η οποία επιβλήθηκε οριζόντια στο πλαίσιο των παραπάνω εφαρμοστικών Νόμων του Μνημονίου ΙΙ.

Αθήνα, 21 Νοεμβρίου 2016

Σπήλιος Α. Σπηλιόπουλος

Δικηγόρος

Με βάση τη διάταξη του άρθρου  58 παρ. 3  του Ν. 4342/2015 στην εφαρμογή «Δήλωση Πληροφοριακών Στοιχείων Μισθώσεων Ακίνητης Περιουσίας» της ιστοσελίδα της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων (TAXIS) ζητείται η καταχώρηση στοιχείων Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης και στις τροποποιητικές συμβάσεις υφιστάμενων μισθώσεων.

Το άρθρο 99 δίνει τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις να προσφύγουν στα πολυµελή πρωτοδικεία και να ζητήσουν προστασία και συνδιαλλαγή µε τους πιστωτές τους, ώστε να κερδίσουν χρόνο και να πάρουν μέτρα για να αποφευχθεί η πτώχευσή τους. Η επιχείρηση, που προσφεύγει στο πολυμελές πρωτοδικείο με αίτημα την υπαγωγή της στο άρθρο 99, θα πρέπει να αποδείξει ότι βρίσκεται σε οικονοµική δυσπραγία, χωρίς όμως να έχει κηρύξει παύση πληρωµών. Ταυτόχρονα η επιχείρηση, αφού παρουσιάσει στο δικαστήριο τις δραστηριότητες και τα οικονομικά μεγέθη της, θα πρέπει, για να ενταχθεί στο άρθρο 99, να αποδείξει ότι έχει ένα βιώσιμο επιχειρηματικό σχέδιο οικονομικής ανασυγκρότησής της. Το δικαστήριο αποφασίζει, εάν η προσφεύγουσα σε αυτό επιχείρηση  θα συνεχίσει ή όχι τη λειτουργία της µέσω επαναδιαπραγμάτευσης των οφειλών της µε τους πιστωτές της.

Εφόσον η αίτηση της επιχείρησης γίνει δεκτή και αρχίσει η διαδικασία επαναδιαπραγμάτευσης των χρεών με τους πιστωτές της, το δικαστήριο ορίζει διαμεσολαβητή, για να συμβάλλει, ώστε τα δύο μέρη (επιχείρηση – πιστωτές) να πετύχουν από κοινού την τελική συμφωνία. Στο τελευταίο στάδιο της διαπραγμάτευσης, καταρτίζεται σχέδιο ανασυγκρότησης και βιωσιμότητας της επιχείρησης, το οποίο ο διαμεσολαβητής παρουσιάζει στους πιστωτές. Μέσα σε δύο μήνες η πρόταση υποβάλλεται στο δικαστήριο, το οποίο, εάν έχει εξασφαλιστεί η σύμφωνη γνώμη των πιστωτών που εκπροσωπούν την πλειοψηφία του συνόλου των απαιτήσεων, εγκρίνει την πρόταση.

Η απόφαση του δικαστηρίου για την υπαγωγή μίας επιχείρησης στο άρθρο 99 δημοσιεύε ται στο Δελτίο Δικαστικών Δημοσιεύσεων του Ταμείου Νομικών και οι πιστωτές μπορούν να προσφύγουν σε τριτανακοπή μέσα σε προθεσμία δέκα ημερών από την ημέρα της δημοσίευσής της.

Μετά την δικαστική επικύρωση της συμφωνίας αναστέλλεται η λήψη οποιουδήποτε ασφαλιστικού μέτρου κατά της υπαχθείσας στο άρθρο 99 επιχείρησης, αίρεται προσωρινά η απαγόρευση ή το κώλυμα έκδοσης από αυτή επιταγών και επίσης αναστέλλεται για 6 μήνες η λήψη κάθε μέτρου συλλογικής αναγκαστικής εκτέλεσης , συμπεριλαμβανομένης της κήρυξης πτώχευσης κλπ.

Ο νέος Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας προβλέπει δύο μόνο στάδια για την εκδίκαση των αστικών διαφορών: την κατάθεση της αγωγής και την έκδοση της απόφασης. Η διαδικασία στο ακροατήριο, με την εξέταση των μαρτύρων, τις αντεγκλήσεις και τις άπειρες αναβολές, καταργείται καθώς πλέον προβλέπεται πως όλη η διαδικασία, ή το μεγαλύτερο μέρος της, θα διεξάγεται μόνον εγγράφως. Μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις και αν ο δικαστής, που θα χρεώνεται την υπόθεση, κρίνει ότι απαιτείται η εξέταση και κάποιου μάρτυρα, θα τον καλεί σε ορισμένη ημέρα και χώρο για να τον εξετάσει.

Από τις 5/5/2014 ισχύει ο νόμος 4261/2014 φέρνοντας νέα δεδομένα για την ισχύ και την ανανέωση των συμβολαίων, με τις εξής σημαντικές αλλαγές:

• η κατάργηση της αυτόματης ανανέωσης της ασφάλισης αυτοκινήτου και η αναγνώριση της πληρωμής του ασφαλίστρου ως απαραίτητης προϋπόθεσης τόσο για την έναρξη όσο και για την ανανέωση της ασφαλιστικής κάλυψης. Με τον τρόπο αυτό δεν θα απαιτείται πλέον ακύρωση / καταγγελία της ασφάλισης από τον ασφαλιστή κατά το χρόνο λήξης της ασφαλιστικής σύμβασης,
• η κατάργηση του αυτοκόλλητου σήματος ασφάλισης και του σήματος προσωρινής ασφάλισης
• η θεσμική αναγνώριση της ηλεκτρονικής επικοινωνίας ασφαλιστή, ασφαλισμένου & δικαιούχου αποζημίωσης σε όλες τις διαδικασίες (π.χ. σύναψη ασφάλισης, διακανονισμό ζημιών κ.λπ.).

Ο νόμος Κατσέλη (νόμος 3869/10) για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά τέθηκε σε ισχύ για πρώτη φορά τον Ιούλιο του 2010 και προβλέπει την ρύθμιση των οφειλών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων.

Στο νόμο επίσης υπάγονται οι επαγγελματίες που ασκούν ελεύθερο επάγγελμα (οδηγός ταξί, αυτός που ασχολείται με γεωργικές εργασίες, την κτηνοτροφία, την δασοκομεία, την αλιεία), οι ελεύθεροι επαγγελματίες (ιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί κλπ), ο καλλιτέχνης, ο ζωγράφος, αυτός που διατηρεί ιδιωτικό εκπαιδευτήριο (π.χ. ξένων γλωσσών).

Στις ρυθμίσεις του νόμου δεν υπάγονται τα νομικά πρόσωπα, όπως σωματεία, προσωπικές εταιρείες (ομόρρυθμη και ετερόρρυθμη εταιρεία) , κεφαλαιουχικές εταιρείες (Ανώνυμη και Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης), ιδρύματα, αστικοί, αγροτικοί, οικοδομικοί συνεταιρισμοί.

Για τα νομικά πρόσωπα σε περίπτωση αδυναμίας ή παύσης πληρωμών ακολουθούνται οι διατάξεις του εμπορικού δικαίου (π.χ. λύση της εταιρείας) σε συνδυασμό με αυτές του πτωχευτικού κώδικα (π.χ. πτώχευση, διαδικασία εξυγίανσης).

Ο νόμος Κατσέλη ΔΕΝ καλύπτει χρέη από εμπορικές συναλλαγές ή αδικοπραξία και χρέη προς το Δημόσιο. Αντιθέτως,  καλύπτει χρέη για όλους τους τύπους στεγαστικών και καταναλωτικών δανείων (ανοιχτά δάνεια, καταναλωτικά δάνεια, στεγαστικά δάνεια, δάνεια πρώτης κατοικίας, δάνεια πρώτης κατοικίας από τον Οργανισμό Εργατικής Εστίας (ΟΕΚ), δάνεια πρώτης κατοικίας από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, δάνεια επισκευαστικά κατοικίας κτλ.)καθώς και χρέη από πιστωτικές κάρτες.

Σε περίπτωση που δεν υποβλήθηκε δήλωση για το ακίνητο και είχε περάσει η σχετική προθεσμία, μπορώ σήμερα να προβώ σε τέτοια ενέργεια στο Κτηματολογικό Γραφείο?

Όταν έχει παρέλθει η προθεσμία δεν μπορεί να κατατεθεί σε μεταγενέστερο στάδιο νέα αρχική δήλωση. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να ακολουθηθεί η διαδικασία διόρθωσης αρχικής εγγραφής, η οποία θα πρέπει να γίνει άμεσα καθόσον το ακίνητο που δεν δηλώθηκε μπορεί να έχει καταχωριστεί ως «αγνώστου ιδιοκτήτη».

Το είδος του σφάλματος στις Αρχικές Εγγραφές καθορίζει και τη διαδικασία διόρθωσης.

Συγκεκριμένα, ο νόμος διακρίνει τις περιπτώσεις που απαιτούν δικαστική απόφαση (π.χ. αμφισβητήσεις ιδιοκτησιακού χαρακτήρα, διόρθωση αρχικής εγγραφής αγνώστου ιδιοκτήτη) από εκείνες που οφείλονται σε πρόδηλο σφάλμα και μπορούν να διορθωθούν διοικητικά, χωρίς δικαστική παρέμβαση, με απόφαση του Προϊσταμένου του Κτηματολογικού Γραφείου (π.χ. λανθασμένα στοιχεία ονοματεπώνυμου, λανθασμένα στοιχεία για το είδος του καταχωρισθέντος δικαιώματος).