ΣΥΓΚΕΤΡΩΣΕΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ & ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΥΤΩΝ ΣΕ ΕΝΩΣΙΑΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ
Μια «συγκέντρωση» συνίσταται στη νομική ένωση δύο ή περισσοτέρων επιχειρήσεων μέσω συγχώνευσης ή εξαγοράς. Μολονότι οι συγκεντρώσεις μπορεί να έχουν θετικό αντίκτυπο στην αγορά, μπορούν επίσης να περιορίσουν σημαντικά τον ανταγωνισμό, εάν δημιουργήσουν ή ακόμη χειρότερα, εάν ενισχύσουν μια δεσπόζουσα επιχείρηση, φέρνοντας τις υπόλοιπες επιχειρήσεις σε μειονεκτική θέση στον ανταγωνισμό.
Περισσότερα….
Θεμελιώδης είναι η έννοια του «ελέγχου», προκειμένου να αντιληφθούμε κατόπιν την έννοια της συγκέντρωσης επιχειρήσεων. Έλεγχος λοιπόν είναι η δυνατότητα καθοριστικής επίδρασης στη δραστηριότητα μιας επιχείρησης που απορρέει κυρίως από δικαιώματα κυριότητας ή επικαρπίας επί του συνόλου ή μέρους των περιουσιακών στοιχείων μιας επιχείρησης και από δικαιώματα ή συμβάσεις που παρέχουν δυνατότητα καθοριστικής επίδρασης στη σύνθεση, στις συσκέψεις ή στις αποφάσεις των οργάνων μιας επιχείρησης. Η άσκηση ελέγχου δε, είναι πολύ σημαντικό να συνεπάγεται καθοριστική επιρροή στις εμπορικές στρατηγικές αποφάσεις μιας επιχείρησης.
. Έλεγχος εν συνεχεία αποκτάται κατά κανόνα είτε από φυσικά πρόσωπα είτε από επιχειρήσεις που είναι υποκείμενα δικαιωμάτων ή δικαιούχοι από συμβάσεις που τους παρέχουν τον έλεγχο ή που χωρίς να είναι τέτοια δικαιούνται να ασκούν δικαιώματα που απορρέουν από αυτές.
Προς αποτροπή του βλαβερού αποτελέσματος που μπορεί να επιφέρει στον ανταγωνισμό μια συγκέντρωση επιχειρήσεων, ορισμένες εξ’ αυτών υπόκεινται σε πρότερη γνωστοποίηση στην Επιτροπή Ανταγωνισμού, σύμφωνα με όσα ορίζει ο σχετικός Ευρωπαϊκός Κανονισμός (139/2004) αλλά και ο ελληνικός περί ελεύθερου ανταγωνισμού νόμος (ν 3959/2011). Περιπτώσεις λοιπόν συγκέντρωσης επιχειρήσεων που οφείλουν να γνωστοποιούνται στην Επιτροπή Ανταγωνισμού είναι οι εξής:
- Η ίδρυση κοινής επιχείρησης που εκπληρώνει μόνιμα όλες τις λειτουργίες μιας αυτόνομης οικονομικής ενότητας.
- Η απόσχιση ή απόσπαση κλάδου ή κλάδων επιχειρήσεων.
- Η μόνιμη μεταβολή ελέγχου από τη συγχώνευση με οποιονδήποτε τρόπο δύο ή περισσότερων προηγουμένως ανεξάρτητων επιχειρήσεων ή τμημάτων επιχειρήσεων.
- Η μόνιμη μεταβολή ελέγχου από την απόκτηση από ένα ή περισσότερα πρόσωπα που ελέγχουν ήδη τουλάχιστον μια επιχείρηση ή από μία ή περισσότερες επιχειρήσεις, άμεσα ή έμμεσα του ελέγχου του συνόλου ή τμημάτων μιας ή περισσοτέρων άλλων επιχειρήσεων με σύμβαση, με την αγορά τίτλων ή στοιχείων του ενεργητικού ή άλλον τρόπο.
Κατ’ εξαίρεση, συγκεντρώσεις που πραγματοποιούνται μεταξύ επιχειρήσεων, που ανήκουν σε όμιλο και δεν υπόκεινται σε πρότερη γνωστοποίηση.
Προκειμένου επίσης να προστατευτεί ο ελεύθερος ανταγωνισμός αλλά και να αποκλειστούν οι υπερβολικοί περιορισμοί του, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ελέγχει τις προγραμματισμένες συγκεντρώσεις που διαθέτουν ενωσιακή διάσταση (δηλαδή όταν η πράξη συγχώνευσης/εξαγοράς υπερβαίνει τα σύνορα ενός κράτους-μέλους της Ένωσης και ορισμένα ποσοτικά όρια του κύκλου εργασιών σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο). Ύστερα, δύναται είτε να τις εγκρίνει υπό προϋποθέσεις είτε να τις απαγορεύσει (εάν κρίνει για παράδειγμα ότι η επίμαχη συγκέντρωση-αύξηση του μεριδίου αγοράς μιας επιχείρησης στην αγορά από 55% σε 85%- είναι επιβλαβής για τον ανταγωνισμό).
Για να καθοριστεί, τέλος, η συμβατότητα μιας συγκέντρωσης επιχειρήσεων με την κοινή αγορά, η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη, κατά περίπτωση, μια σειρά παραγόντων, όπως οι έννοιες «ενωσιακή διάσταση», «δεσπόζουσα θέση», «πραγματικός ανταγωνισμός» και «σχετική αγορά». Η «δεσπόζουσα θέση» αποτελεί το βασικό κριτήριο για την εξέταση των συγκεντρώσεων. Μία ή περισσότερες επιχειρήσεις (το λεγόμενο «collective dominance»), θεωρείται ότι κατέχουν δεσπόζουσα θέση εάν διαθέτουν την οικονομική δυνατότητα να επηρεάζουν τις παραμέτρους του ανταγωνισμού, ιδίως τις τιμές, την παραγωγή, την ποιότητα της παραγωγής, τη διανομή και την καινοτομία, και να περιορίζουν σε σημαντικό μέτρο τον ανταγωνισμό.