Με την εισαγωγή στην ελληνική νομοθεσία του συμφώνου συμβίωσης ως μία τρίτη μορφή νομικής αναγνώρισης της συντροφικής σχέσης μεταξύ δύο προσώπων πλάι στον θρησκευτικό και πολιτικό γάμο, τα ζευγάρια βρίσκονται συχνά αντιμέτωπα με το δίλημμα ποιο μοντέλο συμβίωσης θα πρέπει να προτιμήσουν. Γι’ αυτό τον λόγο, παρακάτω επιχειρείται μία σύγκριση μεταξύ των δύο.
Αρχικά, σημαντικό ρόλο ενόψει και των σύγχρονων οικονομικών δεδομένων είναι το σημαντικά μικρότερο κόστος του συμφώνου συμβίωσης σε σύγκριση με αυτό του γάμου. Κι αυτό καθώς για την τέλεση του γάμου, είτε με την πολιτική, είτε με τη θρησκευτική του μορφή, απαιτείται, μεταξύ άλλων, η συλλογή ενός μεγάλου αριθμού πιστοποιητικών. Αντίθετα, η διαδικασία σύναψης του συμφώνου συμβίωσης ενώπιον του συμβολαιογράφου είναι απλούστερη και με μικρότερο κόστος.
Αντίστοιχα, το σύμφωνο συμβίωσης λύεται με δήλωση στον συμβολαιογράφο, είτε κοινή είτε μονομερή, ενώ αντίθετα ο γάμος, εξαιρουμένου του συναινετικού διαζυγίου που μπορεί να καταρτισθεί και με συμβολαιογραφικό έγγραφο, απαιτεί για τη λύση του δικαστική απόφαση.
Όσον αφορά στις σχέσεις μεταξύ των συμβιούντων, κατά κανόνα εφαρμόζονται και για το σύμφωνο συμβίωσης αναλογικά τα όσα ισχύουν και για τον γάμο, τόσο κατά την κοινή συμβίωση, όσο και μετά τη λύση του, ιδίως σε σχέση με τις αξιώσεις διατροφής.
Μία αξιοσημείωτη διαφορά ωστόσο, ενόψει και του πιο ελεύθερου χαρακτήρα που διαπνέει το σύμφωνο συμβίωσης, είναι πως ενώ ο σύζυγος μπορεί να προσθέσει ληξιαρχικά το επώνυμο του άλλου συζύγου στο δικό του, κάτι τέτοιο δεν επιτρέπεται σε όσους συνάπτουν σύμφωνο συμβίωσης. Με την ίδια δικαιολογητική βάση ορίζεται πως σε περίπτωση που οι γονείς δεν έχουν συμφωνήσει κάτι ειδικότερο για το επώνυμο των τέκνων, το τέκνο γεννημένο στο πλαίσιο συμφώνου συμβίωσης λαμβάνει το επώνυμο και των δύο γονέων, ενώ στον γάμο λαμβάνει αυτοδικαίως το επώνυμο του πατέρα.
Όμοια είναι και τα κληρονομικά δικαιώματα του επιζώντος συζύγου με τον επιζώντα συμβίο, με την μόνη εξαίρεση ότι, ενώ οι διατάξεις του Αστικού Κώδικα δεν επιτρέπουν την εκ των προτέρων παραίτηση του συζύγου από τη νόμιμη μοίρα που δικαιούται, στο άρθρο 8 ν. 4356/2015 ορίζεται ρητά ότι το κάθε μέρος μπορεί να παραιτηθεί κατά τη σύναψη του συμφώνου συμβίωσης από το σχετικό δικαίωμα.
Τέλος, ίσως το πιο ακανθώδες ζήτημα του συμφώνου συμβίωσης είναι αυτό της υιοθεσίας. Ελλείψει ειδικότερης πρόβλεψης στη σχετική νομοθεσία, γίνεται δεκτό ότι για τα ετερόφυλα ζευγάρια μπορούν να εφαρμοστούν αναλογικά οι διατάξεις του Αστικού Κώδικα για την υιοθεσία, όχι όμως και για τα ομόφυλα, αφού, κατά κοινή παραδοχή, αν η βούληση του νομοθέτη ήταν αυτή, το δικαίωμα υιοθεσίας θα είχε συμπεριληφθεί ρητά στον ν. 4356/2015.
