Ο Νόμος για την τακτοποίηση αυθαίρετων κατασκευών και αυθαίρετων αλλαγών χρήσεως ακινήτων και οριζόντιων ιδιοκτησιών, αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα είναι ο Ν. 4495/17.
Όλες οι μεταβιβάσεις ακινήτων, είναι πλέον υποχρεωτικό να συνοδεύονται από ηλεκτρονική ταυτότητα και βεβαίωση μηχανικού, στην οποία ο μηχανικός βεβαιώνει πως το συγκεκριμένο ακίνητο ή αυτοτελή οριζόντια ιδιοκτησία είναι νόμιμη ή εφόσον έχει γίνει οποιαδήποτε αυθαίρετη αλλαγή χρήσης ή αυθαιρεσία, αυτή έχει τακτοποιηθεί/ρυθμιστεί με υπαγωγή στο Ν. 4495/2017 ή παλαιότερη νομοθεσία.
Επιπλέον, βάση του Ν. 4495/17, δεν επιτρέπεται η μεταβίβαση ή πώληση ακινήτου, στο οποίο υπάρχουν αυθαίρετες κατασκευές ή χρήσεις καθώς και εκμίσθωση καταστημάτων ή επιχειρήσεων που απαιτούν άδεια λειτουργίας.
Η τακτοποίηση αυθαιρέτων, είναι μια νόμιμη διαδικασία που αφορά τη δήλωση αυθαίρετων κατασκευών και αυθαίρετων αλλαγών χρήσεων. Ο μηχανικός που αναλαμβάνει το έργο, καλείται να καταγράψει τις αυθαίρετες κατασκευές και παραβάσεις που έχουν πραγματοποιηθεί σε κάποια ιδιοκτησία. Στο Ν. 4495/17, δεν μπορούν να υπαχθούν αυθαιρεσίες που έχουν πραγματοποιηθεί μετά τις 28.07.2011.
Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας και την καταβολή ολόκληρου του προστίμου που έχει υπολογιστεί, η όλη κατασκευή θεωρείται τακτοποιημένη (εξαίρεση από κατεδάφιση) και δεν υπάρχει καμία υποχρέωση καταβολής προστίμων για τα επόμενα 30 έτη από την ημερομηνία υπαγωγής της στο Ν. 4495/2017. Ο συγκεκριμένος νόμος, δίνει τη δυνατότητα καταβολής αρκετά μικρότερου προστίμου από αυτό που θα προέκυπτε σε περίπτωση που γινόταν ένας πολεοδομικός έλεγχος.
Πενταετή παράταση για τη νομιμοποίηση ακινήτων
Η δυνατότητα ρύθμισης παράνομων κατασκευών και χρήσεων, έχει πάρει παράταση έως το τέλος του 2025. Στη συγκεκριμένη ρύθμιση, δεν περιλαμβάνονται κατασκευές χωρίς άδεια η πολύ μεγάλης κλίμακας αυθαιρεσίες. Αξίζει δε να σημειωθεί, ότι το πρόστιμο νομιμοποίησης αυξάνεται κατά 5% ετησίως έως και το 2025.
Δικαιολογητικά, παράβολα και κόστος για νομιμοποίηση ακινήτων
Τα δικαιολογητικά που απαιτούνται για τη νομιμοποίηση ακινήτου, εξαρτώνται από το είδος της κατασκευής και την κατηγορία της παράβασης, καθώς επίσης και από τα χαρακτηριστικά της περιοχής του ακινήτου (τιμή ζώνης). Όσον αφορά το παράβολο που καταβάλλεται υπέρ του ελληνικού δημοσίου, όπως αυτό ορίζεται στον Ν. 4495/2017, ανέρχεται στο ποσό των:
- 250 ευρώ για κατασκευές έως 100τ.μ.
- 500 ευρώ για κατασκευές από 100τ.μ. έως 500τ.μ.
- 1.000 ευρώ για κατασκευές από 500τ.μ. έως 2000τ.μ.
- 4.000 ευρώ για κατασκευές από 2.οοτ.μ. έως 5.000τ.μ.
- 10.000 ευρώ για κατασκευές άνω των 5.000τ.μ.
Ενδεχόμενες κυρώσεις από τη μη νομιμοποίηση ακινήτων
Η διαδικασία νομιμοποίησης ακινήτου δεν είναι υποχρεωτική. Ωστόσο, σε περίπτωση που διαπιστωθούν αυθαιρεσίες μετά από έλεγχο της πολεοδομίας, επιβάλλονται κυρώσεις. Είναι αποκλειστικά στην ευχέρεια της πολεοδομίας και των υπόλοιπων αρμόδιων υπηρεσιών η πραγματοποίηση ελέγχων, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν κάποια ιδιοκτησία είναι αυθαίρετη ή όχι.
Είναι επίσης δική τους αρμοδιότητα και ευθύνη, η απόφαση για την επιβολή προστίμου και το ύψος αυτού. Σε κάθε περίπτωση, τα πρόστιμα που επιβάλλονται από την πολεοδομία είναι πολλαπλάσια του ειδικού προστίμου τακτοποίησης του νόμου Ν. 4495/2017.
