Στους διαγωνισμούς προσλήψεων στο Ελληνικό Δημόσιο, κάθε υποψήφιος που αποκλείεται ή τυγχάνει εσφαλμένης ή αυθαίρετης αξιολόγησης από το ΑΣΕΠ, έχει τη δυνατότητα να υποβάλει, , ένσταση ενώπιον του ΑΣΕΠ, εντός συγκεκριμένης τασσόμενης στην προκήρυξη προθεσμίας. Σε περίπτωση απόρριψης της ενστάσεως, ο υποψήφιος έχει δικαίωμα να ασκήσει αίτηση ακυρώσεως ενώπιον του αρμοδίου Διοικητικού Δικαστηρίου, εντός συγκεκριμένης προθεσμίας.
Εν όψει των δύο αυτών διαδικασιών, είναι κρίσιμο το κείμενο της ένστασης να έχει προηγουμένως υποστεί σοβαρή νομική επεξεργασία, προκειμένου να πλαισιώνεται από άρτια δομημένα και τεκμηριωμένα νομικά επιχειρήματα, ούτως ώστε είτε να γίνει δεκτή από την αρμόδια Επιτροπή του ΑΣΕΠ, είτε, ακόμα κι αν απορριφθεί, να αποτελέσει ορθή βάση για την μετέπειτα άσκηση αιτήσεως ακυρώσεως ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου.
Το Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού (ΑΣΕΠ) αποτελεί ανεξάρτητη αρχή που συστάθηκε με το ν. 2190/1994, επιφορτισμένη με τον έλεγχο της ορθής εφαρμογής των διατάξεων που διέπουν τις προσλήψεις στο δημόσιο τομέα. Η ανεξάρτητη αυτή αρχή δεν υπόκειται σε εποπτεία και έλεγχο από κυβερνητικά όργανα ή άλλες διοικητικές αρχές αλλά σε κοινοβουλευτικό έλεγχο σύμφωνα με τον Κανονισμό της Βουλής, ενώ οι πράξεις του δεν υπόκεινται σε ιεραρχικό έλεγχο από άποψη νομιμότητας αλλά μόνο σε δικαστικό έλεγχο.
Κατά την διεξαγωγή δημοσίου διαγωνισμού προσλήψεων στο Ελληνικό Δημόσιο και σύμφωνα με τους όρους της Προκήρυξης του εκάστοτε διαγωνισμού, κάθε υποψήφιος που αποκλείεται από τους οριστικούς Πίνακες Κατάταξης Προσωπικού ή τυγχάνει εσφαλμένης ή αυθαίρετης αξιολόγησης από την Επιτροπή του ΑΣΕΠ (Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού), έχει τη δυνατότητα να υποβάλει, εντός συγκεκριμένης τασσόμενης στην προκήρυξη προθεσμίας, ένσταση ενώπιον του ΑΣΕΠ κατά των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού, επικαλούμενος παρατυπίες ή πλημμελείς πτυχές της διαδικασίας αξιολόγησης.
Σε περίπτωση απόρριψης της ενστάσεως του υποψηφίου από την αρμόδια επιτροπή του ΑΣΕΠ, ο υποψήφιος έχει δικαίωμα να προσφύγει στην Δικαιοσύνη και να προσβάλει δικαστικά τα αποτελέσματα του διαγωνισμού, στο βαθμό που θίγουν τα έννομα συμφέροντά του, ασκώντας αίτηση ακυρώσεως ενώπιον του αρμοδίου Διοικητικού Δικαστηρίου, σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας.
Σε κάθε περίπτωση, θεωρείται απολύτως κρίσιμο το κείμενο της ένστασης που υποβάλλεται να έχει προηγουμένως υποστεί σοβαρή νομική επεξεργασία από οποιονδήποτε εξειδικευμένο στον τομέα αυτό Δικηγόρο, προκειμένου να πλαισιώνεται από άρτια δομημένα και τεκμηριωμένα νομικά επιχειρήματα, ούτως ώστε είτε να γίνει δεκτή από την αρμόδια προς τούτο Επιτροπή του ΑΣΕΠ, είτε, ακόμα κι αν απορριφθεί, να αποτελέσει ορθή και αρκούντως εδραιωμένη βάση για την μετέπειτα άσκηση αιτήσεως ακυρώσεως ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου.
Η αίτηση ακυρώσεως είναι ένδικο βοήθημα που ασκείται ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου. Με αυτήν ο υποψήφιος ψέγει τα αποτελέσματα του διαγωνισμού, τα οποία είτε τον αποκλείουν παντελώς από τον οριστικό Πίνακα Κατάταξης, είτε αξιολογούν πλημμελώς την συμμετοχή του στην διαδικασία (λ.χ. με την εσφαλμένη καταμέτρηση των μορίων του υποψηφίου). Σε περίπτωση αποδοχής της δικαστικής προσφυγής, ο υποψήφιος επανατοποθετείται στους οριστικούς Πίνακες Κατάταξης στη θέση που θα έπρεπε εξαρχής να είχε καταλάβει. Αν η θέση αυτή συνεπάγεται τον διορισμό του σε μία από τις θέσεις της επιλογής του, ο υποψήφιος θα καταλάβει αυτή τη θέση και ο τελευταίος ως τότε επιτυχών θα μετατραπεί σε πρώτο επιλαχόντα. Κατά συνέπεια, με την έκδοση θετικής υπέρ του υποψηφίου δικαστικής απόφασης του Διοικητικού Εφετείου, πραγματοποιείται ανακατανομή των υποψηφίων στον πίνακα κατάταξης.
Πέραν των ανωτέρω, κάθε υποψήφιος έχει δικαίωμα να προσβάλει δικαστικά και τους ίδιους τους όρους της Προκήρυξης του δημοσίου διαγωνισμού, καθ’ ο μέρος προσβάλουν ουσιώδη δικαιώματα και έννομα συμφέροντα υποψηφίων, κατά παράβαση του Συντάγματος και των νόμων που είναι σύμφωνοι με αυτό. Αναλυτικότερα, στο άρθρο 94 παρ. 1 του Συντάγματος ορίζεται ότι: «Η εκδίκαση των διοικητικών διαφορών ουσίας ανήκει στα υφιστάμενα τακτικά διοικητικά δικαστήρια…….» και στο άρθρο 95 (παρ. 1) του ως άνω Συντάγματος ότι: «Στην αρμοδιότητα του Συμβουλίου της Επικρατείας ανήκουν ιδίως: α) Η μετά από αίτηση ακύρωση των εκτελεστών πράξεων των διοικητικών αρχών για υπέρβαση εξουσίας ή για παράβαση νόμου, β)….. γ)…… δ)..» και στο άρθρο 1 του Ν. 702/1977 (Α΄ 268), όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 29 παρ. 1 του Ν. 2721/1999 (Α 112) και στη συνέχεια με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 1 του Ν. 2944/2001 (Α 222) ορίζεται ότι: «1. Στην αρμοδιότητα του Τριμελούς Διοικητικού Εφετείου υπάγεται η εκδίκαση αιτήσεων ακυρώσεως ατομικών πράξεων διοικητικών αρχών, που αφορούν: α)……. β)……. γ) …..».
Από το συνδυασμό των ως άνω διατάξεων συνάγεται ότι οι κανονιστικού περιεχομένου πράξεις, όπως είναι η Προκήρυξη ενός δημοσίου διαγωνισμού, προσβάλλονται παραδεκτώς με αίτηση ακυρώσεως ενώπιον του έχοντος τη γενική ακυρωτική, κατά το Σύνταγμα αρμοδιότητα Συμβουλίου της Επικρατείας (πρβλ. ΣτΕ 230/06, 535/05, 2019/01).
Οι Προκηρύξεις που θα εκδοθούν είναι εκείνες οι πράξεις οι οποίες προσδιορίζουν κατά τρόπο δεσμευτικό το νομικό πλαίσιο των διαγωνισμών και ειδικότερα τους όρους και τις προϋποθέσεις συμμετοχής των υποψηφίων, μπορούν δε να προσβληθούν με αίτηση ακυρώσεως από τους έχοντες προς τούτο έννομο συμφέρον (4093/2012 ΣΤΕ). Συνεπώς, όταν επιδιώκεται η ακύρωση της κανονιστικού περιεχομένου Προκήρυξης του ΑΣΕΠ, καθ’ ό μέρος με την Προκήρυξη αυτή πλήττεται το δικαίωμα των αιτουσών για ισότιμη συμμετοχή στην διαδικασία πλήρωσης των προκηρυχθεισών θέσεων με σειρά προτεραιότητας, αρμόδιο είναι το Συμβούλιο της Επικρατείας (βλ. ΣτΕ 20/2000, Ολομ. ΣτΕ 2510-11/1997, 725/2007 ΣΤΕ).
