Σύμφωνα με το άρθρο 105 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα: «Για παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του δημοσίου κατά την άσκηση της δημόσιας εξουσίας που τους έχει ανατεθεί, το δημόσιο ενέχεται σε αποζημίωση, εκτός αν η πράξη ή η παράλειψη έγινε κατά παράβαση διάταξης, που υπάρχει για χάρη του γενικού συμφέροντος. Μαζί με το δημόσιο ευθύνεται εις ολόκληρον και το υπαίτιο πρόσωπο, με την επιφύλαξη των ειδικών διατάξεων για την ευθύνη των υπουργών.»
Για την έγερση αγωγής προς αποζημίωση κατά του Ελληνικού Δημοσίου απαιτείται, μεταξύ άλλων:
- όπως η πράξη ή η παράλειψη ή η υλική ενέργεια των οργάνων του Ελληνικού Δημοσίου να είναι παράνομη, δηλαδή με αυτή να παραβιάζεται κανόνας δικαίου, με τον οποίο προστατεύεται ορισμένο ατομικό δικαίωμα ή συμφέρον,
- η παράνομη πράξη, παράλειψη ή υλική ενέργεια πρέπει να προέρχεται από ένα κρατικό όργανο,
- κατά την άσκηση δημόσιας εξουσίας
- και να καταλήγει στην πρόκληση ζημίας στον διοικούμενο (πολίτη).
Περιλαμβάνει δε η αποζημίωση αυτή, σύμφωνα με το άρθρο 298 του Αστικού Κώδικα, την αποκατάσταση της θετικής και αποθετικής ζημίας του ζημιωθέντος.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα που γεννάται ευθύνη του Δημοσίου για αποζημίωση, είναι η πρόκληση τροχαίου ατυχήματος κατά την οδήγηση οχήματος του Δημοσίου από όργανο (του Δημοσίου) κατά την άσκηση της δημόσιας εξουσίας που του έχει ανατεθεί.
Η υπαιτιότητα του οργάνου πάντως είναι αδιάφορη για την επιδίκαση αποζημίωσης από το δικαστήριο. Σύμφωνα με τα άρθρα 105 και 106 ΕισΝΑΚ, υπάρχει ευθύνη τόσο του οργάνου του ιδίου όσο και του Ελληνικού Δημοσίου και μάλιστα εις ολόκληρον.
Η αποζημίωση είναι πλήρης, καθώς αποκαθίσταται κάθε υλική ζημία που περιλαμβάνει τόσο τη θετική όσο και την αποθετική, ενώ ο ενάγων μπορεί να ζητήσει χρηματική ικανοποίηση και για ηθική βλάβη μόνο στο πρόσωπό του και όχι για τους άμεσα πληττόμενους συγγενείς του.
Αντιθέτως, σε περίπτωση θανάτου η χρηματική ικανοποίηση επιδικάζεται στην οικογένεια του θύματος για την ανακούφιση της ψυχικής οδύνης. Επιπλέον, το Δικαστήριο μπορεί να επιδικάσει και μελλοντικές απαιτήσεις, ως διαφυγόντα κέρδη, οι οποίες πρέπει να προσδιοριστούν στην αγωγή από τον ενάγοντα βάσει απλής πιθανολόγησης κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας.
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι σε περίπτωση που συντρέχουν οι προϋποθέσεις που τάσσει ο νόμος για να στοιχειοθετηθεί η αστική ευθύνη του Δημοσίου, τότε ο ζημιωθείς από την εμπλοκή του σε τροχαίο με όχημα του Δημοσίου μπορεί να διεκδικήσει όλα εκείνα τα κονδύλια που θα διεκδικούσε και σε περίπτωση που εμπλεκόταν σε τροχαίο με οποιοδήποτε ιδιώτη.