ΜΙΚΡΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ – ΠΟΤΕ ΑΠΟΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ;
Ο νόμος περί προστασίας του καταναλωτή παρέχει, μεταξύ άλλων, μέσα προστασίας του καταναλωτή από τους αποκαλούμενους Γενικούς Όρους Συναλλαγών (ΓΟΣ), οι οποίοι όχι σπάνια καταλήγουν σε επαχθείς δεσμεύσεις των τελευταίων απέναντι στον αντισυμβαλλόμενό τους. Ειδικά για την περίπτωση των ΓΟΣ, ο νομοθέτης έκρινε αναγκαίο να επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής των διατάξεων και σε ορισμένες κατηγορίες μικρών επιχειρήσεων.
Περισσότερα…
Κατ’ αρχήν, ως καταναλωτής για τις ανάγκες του νόμου νοείται κάθε φυσικό πρόσωπο το οποίο ενεργεί για λόγους οι οποίοι δεν εμπίπτουν στην εμπορική, επιχειρηματική, βιοτεχνική ή ελευθέρια επαγγελματική του δραστηριότητα (α. 1α ν. 2251/1994). Φυσικά, ένας τέτοιος ορισμός αφήνει εκτός του πεδίου εφαρμογής των αντίστοιχων διατάξεων όλες τις επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως μεγέθους και κύκλου εργασιών, αντιμετωπίζοντας ως καταναλωτές μόνο τα φυσικά πρόσωπα, και μάλιστα αυτά που δεν συμβάλλονται εκτός του πεδίου εμπορικής δραστηριότητάς τους.
Ωστόσο, πέραν των φυσικών προσώπων, είναι γεγονός ότι και οι μικρές επιχειρήσεις βρίσκονται συχνά σε μη ισότιμη συναλλακτική θέση κατά την σύναψη συμβάσεων, όταν λόγου χάριν συναλλάσσονται με μεγάλες, εδραιωμένες στην αγορά επιχειρήσεις, κάτι που οδηγεί στην έλλειψη ισχυρής διαπραγματευτικής ικανότητας και στην συνομολόγηση όρων που αποβαίνουν ιδιαίτερα επαχθείς για τις ίδιες (πχ ρήτρες απαλλαγής ευθύνης του προμηθευτή τους, παραίτηση από δικαιώματα και ενστάσεις, υπέρμετρες ποινικές ρήτρες για αθέτηση συμβατικών υποχρεώσεων κλπ).
Μια τέτοια επιχείρηση δεν θα υπαγόταν στις ειδικές προστατευτικές διατάξεις του νόμου περί προστασίας του καταναλωτή, οι οποίες αναγνωρίζουν μεταξύ άλλων ως per se καταχρηστικούς μία σειρά ΓΟΣ που θεωρείται ότι διαταράσσουν υπέρμετρα τα εκατέρωθεν δικαιώματα και υποχρεώσεις, αν δεν υπήρχε η ειδικότερη διάταξη της παρ. 9 του α. 2 ν. 2251/1994, η οποία επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής των διατάξεων αναφορικά με τους ΓΟΣ ως ακολούθως:
«Οι διατάξεις του παρόντος άρθρου εφαρμόζονται σε κάθε σύμβαση, ανεξάρτητα από το αν ο αντισυμβαλλόμενος του προμηθευτή είναι καταναλωτής, όταν πληρούνται σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
α) η σύμβαση περιλαμβάνει όρους οι οποίοι δεν έχουν αποτελέσει αντικείμενο ατομικής διαπραγμάτευσης μεταξύ των μερών,
β) ο αντισυμβαλλόμενος του προμηθευτή πληροί τα κριτήρια της πολύ μικρής επιχείρησης, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 2 του ν. 4308/2014 (Α΄ 251), και
γ) ο αντισυμβαλλόμενος του προμηθευτή συμβάλλεται ως τελικός αποδέκτης των παρεχόμενων προϊόντων ή υπηρεσιών».
Σημειώνεται ότι η παρ. 2 του α. 2 του ν. 4308/2014 ορίζει ως «πολύ μικρές οντότητες» τις επιχειρήσεις που κατά την ημερομηνία του ισολογισμού τους δεν υπερβαίνουν τα όρια δύο τουλάχιστον από τα ακόλουθα τρία κριτήρια:
- Σύνολο ενεργητικού (περιουσιακών στοιχείων): 350.000 ευρώ.
- Καθαρό ύψος κύκλου εργασιών: 700.000 ευρώ.
- Μέσος όρος απασχολουμένων κατά τη διάρκεια της περιόδου: 10 άτομα.