Το Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας είναι ένα πιστοποιητικό το οποίο άπαξ και χορηγηθεί κατοχυρώνει για τον δικαιούχο του ένα δικαίωμα διανοητικής ιδιοκτησίας επί μίας εφεύρεσης η οποία μπορεί να είναι μια μέθοδος, μια ιδιαίτερη διαδικασία παρασκευής προϊόντος ή ένα υλικό. Για να χορηγηθεί δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, η προστατευόμενη εφεύρεση πρέπει εξ’ ορισμού να διακρίνεται από την πρωτοτυπία και τον καινοτόμο σχεδιασμό της, και χρειάζεται αυξημένη νομική προστασία προς αποφυγή αθέμιτων αντιγραφών και απομιμήσεων.
Κατά πρώτο λόγο, για να χορηγηθεί για μια εφεύρεση δίπλωμα ευρεσιτεχνίας πρέπει αυτή να είναι «νέα», υπό την έννοια ότι ο συλλογισμός στον οποίο στηρίζεται δεν θα πρέπει να προκύπτει κατά τρόπο προφανή από τις υπάρχουσες τεχνικές της συγκεκριμένης παραγωγικής δραστηριότητας. Κοινώς, η προστατευόμενη εφεύρεση θα πρέπει να αποτελεί μια πρωτοεμφανιζόμενη τεχνική, λ.χ. ένα νέο λογισμικό πρόγραμμα για ηλεκτρονικούς υπολογιστές, που να είναι παράλληλα και χρήσιμη σε κάποιον τομέα βιομηχανικής ή παραγωγικής δραστηριότητας. Εξίσου αντιπροσωπευτικό παράδειγμα είναι και η κατασκευή ενός κινητήρα αυτοκινήτου, ο οποίος θα προσφέρει βελτιωμένη απόδοση και θα προκαλεί πολύ λιγότερη ρύπανση στο περιβάλλον.
Για όσο χρονικό διάστημα έχει ισχύ ένα δίπλωμα ευρεσιτεχνίας (κατά κανόνα 20 χρόνια με δυνατότητα επέκτασης), ο κάτοχός του αποκτά πολλαπλές εξουσίες. Μπορεί να εκμεταλλεύεται ο ίδιος την εφεύρεσή του, να την μεταβιβάσει με αντάλλαγμα σε τρίτον, ή να την παραχωρήσει σ’ αυτόν με σχετική άδεια χρήσης αλλά και στραφεί κατά οποιουδήποτε «προβολέα» που την εκμεταλλεύεται χωρίς την άδειά του.
Πρέπει όμως οπωσδήποτε να καταστεί κατανοητό, ότι το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας αφορά μόνο καινοτόμες μεθόδους λειτουργίας και διαδικασίας και όχι ένα προϊόν καθεαυτό. Συνεπώς, το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας δεν προστατεύει την εξωτερική εμφάνιση ενός (καινούριου) προϊόντος και, ο κάτοχός του δεν μπορεί να το επικαλεσθεί προκειμένου να διαφοροποιήσει την επιχείρησή του από άλλες. Η «εικόνα» ενός προϊόντος ή μίας υπηρεσίας καθώς και το εμπορικό σήμα μιας επιχείρησης, ως διακριτικά της σημεία- επί των οποίων στηρίζεται και η εμπιστοσύνη των καταναλωτών-μπορούν να προστατευθούν μέσω άλλων δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, όπως είναι το βιομηχανικό σχέδιο, το υπόδειγμα και το εμπορικό σήμα, αναλόγως την περίπτωση.
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ
Η διαδικασία παραχώρησης διπλώματος ευρεσιτεχνίας διεξάγεται ενώπιον του Οργανισμού Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (Ο.Β.Ι.). Προϋποθέτει:
- την υποβολή αίτησης συνδυαστικά με την καταβολή τέλους κατάθεσης από τον ενδιαφερόμενο, ο οποίος εντός τεσσάρων μηνών δικαιούται να προβεί σε συμπληρώσεις και διορθώσεις επ’ αυτής.
- γίνεται έλεγχος από το αρμόδιο τμήμα του Ο.Β.Ι. για το αν πράγματι πρόκειται για «νέα» εφεύρεση.
- για τον παραπάνω έλεγχο συντάσσεται έκθεση έρευνας, πάνω στην οποία ο καταθέτης δικαιούται να υποβάλει τις παρατηρήσεις του εντός δεύτερης προθεσμίας τριών μηνών.
- συντάσσεται τέλος νέα έκθεση έρευνας με αιτιολογημένη γνώμη του Ο.Β.Ι. και το δίπλωμα μπορεί πια να εκδοθεί.
Περισσότερο χρονοβόρα αλλά πιο συμφέρουσα υπό κάποιες συνθήκες είναι η έκδοση ευρωπαϊκού διπλώματος ευρεσιτεχνίας. Για αυτό, απαιτείται επικύρωση από το εθνικό γραφείο διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας (στην Ελλάδα είναι Ο.Β.Ι.) κάθε κράτους μέλους στο οποίο ζητείται αναγνώριση και προστασία.